بررسی مضامین وطن و آزادی در شعر محمود درویش

مسأله اشغال فلسطین بزرگترین تراژدی قرن حاضر است که به تمام مسلمانان جهان اختصاص دارد. در این راستا شاعران فلسطینی در اشعار خود توجه ویژه ای به این موضوع داشته اند و سهمی بزرگ در به دوش کشیدن بار عظیم مقاومت در برابر متجاوزان، برای دستیابی به آزادی وطن و استقلال آن، داشته اند. محمود درویش، شاعر آرمان فلسطین و شاعر سرزمین های اشغالی است، مبارز رنج کشیده ای که از کودکی رنج آوارگی، تبعید، زندان و دوری از وطن همچون همزادی اورا همراهی می کردند و تأثیر این رنج بر تمامی سطور و واژگان شعرش تأثیر گذاشت. شعر وی سه ویژگی دارد: ویژگی اول تحدّی و به مبارزه طلبیدن است که در چند بعد فردی، قهرمانی، تاریخی و انسانی مطرح می شود. ویژگی دوم آن است که اشعارش آمیزه ای از میل و علاقه به وطن و محبوب است و ویژگی سوم استفاده از نمادها، اسطوره ها و قصه های شعرگونه برای رهایی از حصار سانسور اسرائیل جهت بیان اندیشه ها و تجربه هایش است. وطن معشوق اولین و آخرین اوست که با رمزهای متعدد از پر بسامدترین مفاهیم شعری او به شمار می رود، به گونه ای که وی به مرز پرستش وطن می رسد و آن را به زیباترین وجه ممکن وصف می کند. گاهی وطن را در قالب زن توصیف می کند و گاه باغهای پرتقال، زیتون، دریا، محبوب دل، درختان و پرندگان را در توصیف وطنش می سراید. آزادی از دیگر مضامین شعری اوست، که در جلوه های گوناگونی از قبیل: مبارزه و پایداری، دعوت به انقلاب، امید به آینده و جانفشانی در راه آزادی وطن و... همراه با رمزهای مختلفی در سروده هایش که غالباً فریاد آزادی خواهی است، نمایان است. واژگان کلیدی: وطن، آزادی، محمود درویش، فلسطین، شعر مقاومت.